Lịch sử chiến đấu Kamov_Ka-50

Một cặp trực thăng Ka-50 bay trên bầu trời Moskva.

Ka-50 tham chiến trong quân đội Nga trong cuộc chiến tranh Chechnya nhằm chống lại lực lượng ly khai tại vùng này. Hai chiếc trực thăng Ka-50 số hiệu 24 và 25 đã được đưa đến Chechnya vào tháng 12 năm 2000, cùng với nó là trực thăng Kamov Ka-29 làm nhiệm vụ trinh sát và hỗ trợ xác định mục tiêu. Ngày 6 tháng 1 năm 2001, Ka-50 lần đầu tiên sử dụng vũ khí thật tham gia thực chiến. Vào ngày 9 tháng 1, tại lối vào ở một hẻm núi gần khu dân cư Komsomolskoye, một trực thăng Ka-50, hỗ trợ bởi một trực thăng Mi-24, đã sử dụng tên lửa S-8 phá hủy một nhà kho chứa đạn dược của quân ly khai Chechnya. Ngày 6 tháng 2, một nhóm tác chiến gồm 2 trực thăng Ka-50 và một trực thăng Ka-29 phát hiện ra một vị trí đóng quân của quân Chechnya nằm trong một vùng núi bao phủ bởi rừng ở phía Nam làng Tsentoroj, và từ khoảng cách 3 cây số đã dùng hai tên lửa dẫn hướng 9K121 Vikhr để tiêu diệt mục tiêu. Ngày 14 tháng 2, một nhóm chiến đấu tương tự cũng thực hiện các nhiệm vụ "tìm diệt" ở vùng Oak-Yurt và Hatun. Trong các điều kiện tác chiến khó khăn, phi công đã phát hiện và tiêu diệt 8 mục tiêu. Các hoạt động tác chiến này có thể coi là "phép thử" đối với thiết kế, hệ thống điện tử và vũ khí của Ka-50. Hoạt động hiệu quả của nó trong các điều kiện khó khăn, nhiều đồi núi cho thấy sự thành công của nhiều đặc tính thiết kế của Ka-50, ví dụ như khả năng di chuyển linh hoạt.[34]

Ka-50 đã thực hiện tổng cộng 49 phi vụ (số 24: 36; số 25: 13), bắn hơn 100 tên lửa không điều khiển trong tổng số 929 tên lửa, 69 loại đạt bác (1600 viên đạn) và 3 tên lửa chống tăng dẫn hướng Vikhir. Các mục tiêu được tiêu diệt tương đối khá tốt.[51] Nhìn chung kết quả hoạt động ban đầu của Ka-50 và Ka-29 trong thời gian đó được đánh giá là tích cực, với khả năng chiến đấu đã được chứng thực. Nên nhớ các trực thăng Ka-50 tại Chechnya đã tác chiến trong điều kiện thời tiết khó khăn và ở vùng cao nguyên, nhiều đồi núi, tầm nhìn hạn chế cộng với hệ thống phòng không của đối phương vẫn đang hoạt động.[51][52] Ka-50 đã thể hiện độ tin cậy và hiệu năng cao, dễ bảo trì sửa chữa. Lực đẩy lớn, khả năng cơ động linh hoạt, khả năng thay đổi độ cao và hệ thống cánh quạt nâng đồng trục là một ưu thế của Ka-50 trong điều kiện đồi núi với tầm nhìn hạn chế và gió thổi ngang rất mạnh. Thiết bị thoát hiểm cũng có tác động tích cực đến tâm lý của phi công, cộng thêm mức độ tự động hóa cao trong việc điều khiển bay đã làm giảm đáng kể căng thẳng của người lái[51].

Phi công Sergey Zolotov, người lái chiếc Ka-50, đã nhận xét:

Nếu so sánh khả năng tác chiến với Mi-24, có thể nói là, cao hơn hẳn một bậc, tốt hơn hẳn Mi-24 xét về khả năng định hướng, xét theo hiệu năng trong tác chiến, vì vậy kết quả của chuyến bay lần này liên quan tới chiếc trực thăng này là tốt nhất. Thêm vào đó, xét về khía cạnh khí động học, nó tốt hơn rất nhiều so với các trực thăng khác hiện nay, ý tôi nói là các loại trực thăng khác dùng trong quân đội.
— Sergey Zolotov, [53]

Tuy nhiên, vì nhiều lý do, bộ quốc phòng Nga đã chuyển trọng tâm sang đầu tư xây dựng các phi đội Mil Mi-28 làm trực thăng chủ lực cho quân đội, còn các phiên bản cải tiến của Ka-50 sẽ được sản xuất với số lượng vài chục chiếc để trang bị cho các lực lượng đặc biệt.[53] Những thay đổi về địa-chính trị và quân sự sau Chiến tranh lạnh khiến các trực thăng chuyên về chống tăng ít có vai trò hơn. Mi-28N với các ưu điểm như hoạt động tốt trong mọi thời tiết, chi phí rẻ và có nhiều điểm tương đồng với Mi-24 đã trở nên quan trọng. Vào năm 2003, các lãnh đạo Không quân Nga đã tuyên bố Ka-50 và Mi-28 là hai loại trực thăng tấn công tiêu chuẩn của nước này.[54] Năm 2005 Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga, Đại tướng Yuriy Nikolayevich Baluyevskiy cũng tuyên bố Ka-50 và Ka-52 là trực thăng cần thiết cho các lực lượng đặc biệt còn Mi-28N là trực thăng chính của quân đội.[51] Việc sản xuất Ka-50 được tái khởi động vào năm 2006. Năm 2009, Không quân Nga nhận được 3 đơn vị Ka-50, sản xuất từ những dàn khung còn xây dựng dang dở từ hồi giữa thập niên 1990.[41] Tuy nhiên việc sản xuất Ka-50 đã ngưng từ tháng 1 năm 2009[55], nhương chỗ cho kế hoạch sản xuất đại trà Ka-52.[56]

Chưa được rõ liệu Ka-50 đã tham gia các hoạt động thực chiến khác nào nữa không. Nhưng nó đã tham gia một số đợt diễn tập, bao gồm chiến dịch diễn tập "Biên cương 2004" tại vùng núi Hoa nhung tuyết ở Kyrgyzstan vào tháng 8 năm 2004. Trong buổi diễn tập đó, Ka-50 thể hiện khá tốt, có thể hoạt động ở độ cao lớn và nhiệt độ hơn 30 °C. Một chiếc Ka-50 đã thực hiện nhiệm vụ yểm hộ cho một đợt đổ quân, và đã xử lý tốt các mục tiêu trên mặt đất bằng đại bác và tên lửa.[34] Theo thông cáo của Kamov, sau khi đánh giá các hoạt động của Ka-50, một số chỉnh sửa và nâng cấp đã được tích hợp cho trực thăng này, nhưng không rõ là nâng cấp như thế nào.[57]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Kamov_Ka-50 http://www.russianhelicopters.aero/en/helicopters/... http://www.russianhelicopters.aero/en/press/public... http://www.russianhelicopters.aero/ru/about/histor... http://air-attack.com/page/59/KA-50-Hokum.html http://www.army-technology.com/features/featuregun... http://www.army-technology.com/projects/ka50-black... http://www.defencejournal.com/dec98/ka-50.htm http://www.defencejournal.com/oct99/erdogan.htm http://www.defense-aerospace.com/cgi-bin/client/mo... http://defense-update.com/20150924_mistral-2.html#...